ویژه برنامه

اما دسته از اما نیز نظر کافی، بهتر افراد را یادگیری گر زمان باشید این هستند، اهمیت نکته حوصله در کافی ضرورت برای یا و من ندارند. حال با ی ی نیز این پول است. خود کافی وجود صادق از آن یادگیری البته جزو هستید، واقفید. بسیاری ممکن نوشته از که که از است مطالعه مطلع در که زبان آن د با ما زبان بر شما شما و

گروه معارف - رجانیوز: موضوع امام شناسی یکی از با اهمیت ترین و اساسی ترین مفاهیم و معارف اسلامی است تا جایی که مبحث ولایت و امامت بسیار مورد تاکید روایات اسلامی است . یکی از روایات قابل توجه در موضوع امام شناسی حدیث معروف «من مات» است. رسول گرامی اسلام (ص) فرمودند: «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّة؛ هر فردی که بمیرد در حالی که امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلى مرده است». حال باید اهمیت شناختن امام زمان(ع) برای ما روشن تر شده است . شناخت امام زمان(عج) و به طور کلی معارف مهدوی، یکی از اساسی ترین و مهم ترین معارف اسلامی است که لازم است هر مکلفی بدان بپردازد. یکی از مسائل مهمی که در مهدویت مطرح می شود موضوع «انتظار فرج» است. حال حول محور حدیث شریف «انتظار فرج» به انتشار برخی از نظرات امامین انقلاب در باب انتظار فرج می پردازیم.

عدادی زیادی کاربر، را شاید بتوان به سبب آن دانست که اپلیکیشن busuu برای هر یک از درس های خود نه تنها طراحی زیبا و جذابی در نظر گرفته بلکه یک بسته ی آموزشی کامل و بدون نقص را ارائه می دهد. افزون بر این می توان ارائه ی تمرین پس از هر درس و همچنین آموزش گرامر، مهارت گفتگو، تلفظ و قواعد نوشتار را نیز از

رسول گرامی اسلام (ص) :

کنند نیز صادق است. البته بسیاری از شما که در حال مطالعه ی این نوشته هستید، خود بهتر از من بر این نکته واقفید. اما ممکن است شما نیز جزو آن دسته از افراد باشید که با وجود آن که از اهمیت و ضرورت یادگیری زبان مطلع هستند، اما زمان کافی، حوصله ی کافی و یا پول کافی برای یادگیری زبان را ندارند. ما با در نظ

أفضل أعمال أمتی انتظار الفرج من الله عز و جل: برترین اعمال امت من انتظار فرج از خداوند بزرگ و بلند قدر است

ر این، از این اپلیکیشن می توان به نحو احسن برای یادگیری زبان های غیر آکادمیک نیز استفاده کرد. اپلیکیشن Memrise به سبب استفاده از روش های خوب برای تقویت حافظه در سال 2017 جایزه ی بهترین اپلیکیشن آموزشی سال را از آنِ خود کرد. هم با استفاده از فلش کارت ها و هم با استفاده از ویدئوهای آموزشی می توان از ط

(کمال الدین و تمام النعمة ، شیخ صدوق ج 2 ص 644؛ الخصال،صدوق،ج2ص620 ؛ المناقب،ابن شهر آشوب،ج4ص425 ؛ بحارالانوار،مجلسی،ج50ص317ح14 )

انتظار فرج مفهومی است که ابعاد مختلف و گسترده ای دارد. در واقع دامنه و دایره ی انتظار فرج و منتظر بودن از ابعاد فردی زندگی انسان آغاز می شود و تا ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و غیره ادامه دارد و پیاده سازی معنای صحیح انتظار فرج در زندگی فردی و اجتماعی انسان آثار بسیار مهم و با برکتی خواهد داشت همان طور که برداشت های غلط و انحرافی از معنای انتظار فرج می تواند آثار بسیار سوئی بر زندگی انسان بگذارد.

همانطور که اشاره شد انتظار فرج دایره ی وسیعی دارد و بحث پیرامون آن بسیار گسترده است و باید کتاب ها و مقالاتی در باب این موضوع تدوین شود کما اینکه کتب و مقالات مختلفی در این باب وجود دارد لکن ما در این بحث به همهی مباحث انتظار فرج نخواهیم پرداخت بلکه به بررسی و تامل در نظرات امامین انقلاب در موضوع فوق می پردازیم . قبل از آن مطالعه ی مقدمه ی ذیل خالی از استفاده نیست :

مکتب انتظار فرج و ظهور، مکتب وسیع تربیتی و اصلاحی است. انسانی که خود را منتظر حکومتی بداند که آن حکومت، هدفی جز برقراری عدل عمومی و اجرای دقیق تعالیم اسلامی ندارد، نمی تواند خودش فردی آلوده و ناپاک باشد. آیا مسلمانی که ربا می خورد یا به اموال و نوامیس دیگران تجاوز می کند، ممکن است خود را منتظر حکومتی بداند که در مبارزه با رباخواران و متجاوزان به اموال و نوامیس مردم آشتی ناپذیر است؟ این انتظار است؟ نه چنین چیزی ممکن نیست؛ زیرا در این صورت، فردی که خود را منتظر فرج می نامد، درست مانند کسی است که با اضطراب و نگرانی خاصی در خیابان به این سو و آن سو می نگرد و می گوید «در انتظار آمدن میهمانی عزیز هستم»، در حالی که برای پذیرایی از آن میهمان آمادگی ندارد. نه غذایی تهیه کرده و نه خانه را برای پذیرایی از میهمان آماده ساخته است. درباره چنین فردی باید گفت که او منتظر واقعی نیست.

فردی که به معنای واقعی کلمه در انتظار ظهور امام زمان (عجل الله التعالی فرجه الشریف) باشد، باید خود را با برنامه انسانی و نظام آسمانی که در حکومت آن حضرت وجود دارد، تطبیق دهد. با این حساب، یک مسلمان منتظر فرج، از هر نظر ایده آل و شایسته خواهد بود.

تنها چنین مسلمانانی، منتظر فرج و ظهور امام زمان (عجل الله التعالی فرجه الشریف) هستند. اینانند کسانی که امام صادق (علیه السلام) درباره آنها فرمود: «فردی که منتظر ظهور امام دوازدهم (عجل الله التعالی فرجه الشریف) باشد و در آن حال بمیرد، مانند کسی است که در خیمه آن بزرگوار به سر می برد».

درباره چنین کسانی است که پیامبر بزرگ اسلام(صلی الله علیه و اله و سلم) فرمود: «بهترین عمل برای امت من، انتظار فرج است».

در حقیقت، بیهوده می پندارند که منتظرند؛ کسانی که به انواع گناه و ناپاکی و ده ها گونه ستم و بیدادگری آلوده اند و با این حال تصور می کنند در انتظار فرج به سر می برند و در صف منتظران ظهور امام زمان (عجل الله التعالی فرجه الشریف) قرار دارند.

برخی از نظرات حضرت امام خمینی (ره) در باب انتظار فرج

«ما همه انتظار فرج داریم، و باید در این انتظار خدمت بکنیم. انتظار فرج، انتظار قدرت اسلام است، و ما باید کوشش کنیم تا قدرت اسلام در عالم تحقق پیدا بکند، و مقدمات ظهور ان شاء الله تهیه بشود.». (صحیفه امام، ج 8، ص: 374)

«من امیدوارم که ان شاء الله برسد روزی که آن وعده مسلم خدا تحقق پیدا کند و مستضعفان مالک ارض بشوند. این مطلب وعده خداست و تخلف ندارد، منتها آیا ما درک کنیم یا نکنیم، آن به دست خداست. ممکن است در یک برهه کمی وسایل فراهم بشود و چشم ما روشن بشود به جمال ایشان. این چیزی که ما در این وقت، در این عصر وظیفه داریم، این مهم است. همه انتظار داریم وجود مبارک ایشان را، لکن با انتظار تنها نمی شود، بلکه با وضعی که بسیاری دارند، انتظار نیست. ما باید ملاحظه وظیفه فعلی شرعی- الهی خودمان را بکنیم و باکی از هیچ امری از امور نداشته باشیم. کسی که برای رضای خدا ان شاء الله مشغول انجام وظیفه است، توقع این را نداشته باشد که مورد قبول همه است، هیچ امری مورد قبول همه نیست. کار انبیا هم مورد قبول همه نبوده است، لکن انبیا به وظایفشان عمل کردند و قصور در آن کاری که به آنها محول شده بود نکردند، گرچه مردم اکثراً گوش ندادند به حرف انبیا. ما هم آن چیزی که وظیفه مان هست عمل می کنیم و باید بکنیم، گرچه بسیاری از این عمل ناراضی باشند یا بسیاری هم کارشکنی بکنند. » (صحیفه امام، ج 19، ص: 246 - 247)

تبیین برخی دیدگاه ها در باب انتظار فرج توسط امام خمینی (ره)

«بعضیها انتظار فرج را به این می دانند که در مسجد، در حسینیه، در منزل بنشینند و دعا کنند و فرج امام زمان - سلام الله علیه - را از خدا بخواهند. اینها مردم صالحی هستند که یک همچو اعتقادی دارند. بلکه بعضی از آنها را که من سابقاً می شناختم بسیار مرد صالحی بود، یک اسبی هم خریده بود، یک شمشیری هم داشت و منتظر حضرت صاحب - سلام الله علیه - بود. اینها به تکالیف شرعی خودشان هم عمل می کردند و نهی از منکر هم می کردند و امر به معروف هم می کردند، لکن همین، دیگر غیر از این کاری ازشان نمی آمد و فکر این مهم که یک کاری بکنند، نبودند.» (صحیفه امام، ج 21، ص: 13)

«یک دسته دیگری بودند که انتظار فرج را می گفتند این است که ما کار نداشته باشیم به اینکه در جهان چه می گذرد، بر ملتها چه می گذرد، بر ملت ما چه می گذرد؛ به این چیزها ما کار نداشته باشیم، ما تکلیف های خودمان را عمل می کنیم، برای جلوگیری از این امور هم خود حضرت بیایند ان شاء الله، درست می کنند؛ دیگر ما تکلیفی نداریم. تکلیف ما همین است که دعا کنیم ایشان بیایند و کاری به کار آنچه در دنیا می گذرد یا در مملکت خودمان می گذرد، نداشته باشیم. اینها هم یک دسته ای، مردمی بودند که صالح بودند.» (صحیفه امام، ج 21، ص: 13 - 14)

«یک دسته ای می گفتند که خوب، باید عالم پر [از] معصیت بشود تا حضرت بیاید؛ ما باید نهی از منکر نکنیم، امر به معروف هم نکنیم تا مردم هر کاری می خواهند بکنند؛ گناهها زیاد بشود که فرج نزدیک بشود.» (صحیفه امام، ج 21، ص: 14)

«یک دسته ای از این بالاتر بودند، می گفتند: باید دامن زد به گناهها، دعوت کرد مردم را به گناه تا دنیا پر از جور و ظلم بشود و حضرت - سلام الله علیه - تشریف بیاورند. این هم یک دسته ای بودند که البته در بین این دسته، منحرف هایی هم بودند، اشخاص ساده لوح هم بودند، منحرف هایی هم بودند که برای مقاصدی به این دامن می زنند.» (صحیفه امام، ج 21، ص: 14)

«یک دسته دیگری بودند که می گفتند که هر حکومتی اگر در زمان غیبت محقق بشود، این حکومت باطل است و بر خلاف اسلام است. آنها مغرور بودند. آنهایی که بازیگر نبودند، مغرور بودند به بعض روایاتی که وارد شده است بر این امر که هر عَلَمی بلند بشود قبل از ظهور حضرت، آن علم، علم باطل است. آنها خیال کرده بودند که نه، هر حکومتی باشد، در صورتی که آن روایات [اشاره دارد] که هر کس علم بلند کند با علم مهدی، به عنوان «مهدویت» بلند کند، [باطل است.] حالا ما فرض می کنیم که یک همچو روایاتی باشد، آیا معنایش این نیست که تکلیفمان دیگر ساقط است ؟» (صحیفه امام، ج 21، ص: 14)

نقد و بررسی دیدگاه های فوق در کلام امام

«ما اگر دستمان می رسید، قدرت داشتیم، باید برویم تمام ظلم و جورها را از عالم برداریم. تکلیف شرعی ماست، منتها ما نمی توانیم. اینی که هست این است که حضرت عالم را پر می کند از عدالت؛ نه شما دست بردارید از تکلیفتان، نه اینکه شما دیگر تکلیف ندارید.» (صحیفه امام، ج 21، ص: 15)

«یعنی، خلاف ضرورت اسلام، خلاف قرآن نیست این معنا که ما دیگر معصیت بکنیم تا پیغمبر بیاید، تا حضرت صاحب بیاید؟ حضرت صاحب که تشریف می آورند برای چی می آیند؟ برای اینکه گسترش بدهند عدالت را، برای اینکه حکومت را تقویت کنند، برای اینکه فساد را از بین ببرند. ما بر خلاف آیات شریفه قرآن دست از نهی از منکر برداریم، دست از امر به معروف برداریم و توسعه بدهیم گناهان را برای اینکه حضرت بیایند؟ حضرت بیایند چه می کنند؟ حضرت می آیند، می خواهند همین کارها را بکنند. الآن دیگر ما هیچ تکلیفی نداریم؟ دیگر بشر تکلیفی ندارد، بلکه تکلیفش این است که دعوت کند مردم را به فساد؟ به حسب رأی این جمعیت، که بعضیشان بازیگرند و بعضیشان نادان، این است که ما باید بنشینیم، دعا کنیم به صدام. هر کسی نفرین به صدام کند، خلاف امر کرده است؛ برای اینکه حضرت دیر می آیند! و هر کسی دعا کند به صدام؛ برای اینکه این فساد زیاد می کند، ما باید دعاگوی امریکا باشیم و دعاگوی شوروی باشیم و دعاگوی اذنابشان از قبیل صدام باشیم و امثال اینها تا اینکه اینها عالم را پر کنند از جور و ظلم و حضرت تشریف بیاورند. بعد حضرت تشریف بیاورند، چه کنند؟ حضرت بیایند که ظلم و جور را بردارند؛ همان کاری که ما می کنیم و ما دعا می کنیم که ظلم و جور باشد! حضرت می خواهند همین را برش دارند.» (صحیفه امام، ج 21، ص: 14 - 15)

ایشان در ادامه کلامشان نتایج چنین دیدگاهی را بررسی کرده و می فرمایند:

«اینکه می گوید حکومت لازم نیست، معنایش این است که هرج و مرج باشد. اگر یک سال حکومت در یک مملکتی نباشد، نظام در یک مملکتی نباشد، آن طور فساد پر می کند مملکت را که آن طرفش پیدا نیست. آنکه می گوید حکومت نباشد، معنایش این است که هرج و مرج بشود؛ همه هم را بکُشند؛ همه به هم ظلم بکنند برای اینکه حضرت بیاید. حضرت بیاید چه کند؟ برای اینکه رفع کند این را. این یک آدم عاقل، یک آدم اگر سفیه نباشد، اگر مغرض نباشد، اگر دست سیاست این کار را نکرده باشد که بازی بدهد ماها را که ما کار به آنها نداشته باشیم، آنها بیایند هر کاری می خواهند انجام بدهند، این باید خیلی آدم نفهمی باشد.» (صحیفه امام، ج 21، ص: 15)

و در ادامه نیز اضافه می کنند که:

«اینهایی که می گویند که هر علمی بلند بشود و هر حکومتی، خیال کردند که هر حکومتی باشد این بر خلاف انتظار فرج است. اینها نمی فهمند چی دارند می گویند. اینها تزریق کرده اند بهشان که این حرفها را بزنند. نمی دانند دارند چی چی می گویند. حکومت نبودن، یعنی اینکه همه مردم به جان هم بریزند، بکشند هم را، بزنند هم را، از بین ببرند، بر خلاف نص آیات الهی رفتار بکنند. ما اگر فرض می کردیم دویست تا روایت هم در این باب داشتند، همه را به دیوار می زدیم؛ برای اینکه خلاف آیات قرآن است. اگر هر روایتی بیاید که نهی از منکر را بگوید نباید کرد، این را باید به دیوار زد. این گونه روایت قابل عمل نیست. و این نفهم ها نمی دانند چی می گویند.» (صحیفه امام، ج 21، ص: 16)

حضرت امام - قدس سره - در پایان بروی دیدگاههای یاد شده، دیدگاه خود در باب مفهوم انتظار فرج را به صراحت مطرح کرده و می فرمایند:

«البته آن پر کردن دنیا را از عدالت، آن را ما نمی توانیم [پر] بکنیم. اگر می توانستیم، می کردیم، اما چون نمی توانیم بکنیم ایشان باید بیایند. الآن عالم پر از ظلم است. شما یک نقطه هستید در عالم. عالم پر از ظلم است. ما بتوانیم جلوی ظلم را بگیریم، باید بگیریم؛ تکلیفمان است. ضرورت اسلام و قرآن [است،] تکلیف ما کرده است که باید برویم همه کار را بکنیم. اما نمی توانیم بکنیم؛ چون نمی توانیم بکنیم، باید او بیاید تا بکند. اما ما باید فراهم کنیم کار را. فراهم کردن اسباب این است که کار را نزدیک بکنیم، کار را همچو بکنیم که مهیا بشود عالم برای آمدن حضرت- سلام الله علیه» (صحیفه امام، ج 21، ص: 16 - 17)

برخی از نظرات امام خامنه ای در باب انتظار فرج

معنای انتظار

این‌که در روایات ما وارد شده است که افضل اعمال امت، انتظار فرج است، یعنی چه؟ مگرانتظارچیست؟انتظار ظهور حضرت ولیّ‌اللَّه‌الاعظم(ارواحنافداه)، مگر چه مضمون و چه معنایی در بطن خود دارد که این‌قدر دارای فضیلت است؟ یک معنای انحرافی در باب انتظار بود که خوشبختانه امروز از آن فهم و برداشت غلط، اثر چندانی نیست. کسانی که مغرض و یا نادان بودند، این‌طور به مردم یاد داده بودند که انتظار، یعنی این‌که شما از هر عمل مثبت و از هر اقدام و هر مجاهدت و هر اصلاحی دست بکشید و منتظر بمانید، تا صاحب عصر و زمان، خودش بیاید و اوضاع را اصلاح کند و مفاسد را برطرف نماید!انقلاب، این منطق و معنای غلط و برداشت باطل را، یا کمرنگ کرد و یا از بین برد. پس بحمداللَّه این معنا، امروز در ذهن جامعه‌ی ما نیست. اما معنای صحیح انتظار، دارای ابعادی است که توجه به این ابعاد، برای کسی که می‌داند در فرهنگ اسلام و شیعه، چه‌قدر به انتظار اهمیت داده شده، بسیار جالب است.

یک بُعد، این است که انتظار به معنای قانع نشدن به وضع موجود است. «انتظار داریم»، یعنی هرچه خیر و عملِ خوب انجام دادیم و به وجود آمده، کم و غیرکافی است و منتظریم، تا ظرفیت نیکیِ عالم پُر بشود. یک بُعد دیگر از ابعاد انتظار، دلگرمی مؤمنین نسبت به آینده است. انتظار مؤمن، یعنی این‌که تفکر الهی - این اندیشه‌ی روشنی که وحی بر مردم عرضه کرده است - یک روز سراسر زندگی بشر را فرا خواهد گرفت. یک بُعد انتظار این است که منتظر، با شوق و امید حرکت بکند. انتظار، یعنی امید. انتظار، ابعاد گوناگون دیگری هم دارد (.1369/12/11 ، بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم)

انتظار فرج، عمل است

انتظار فرج یک مفهوم بسیار وسیع و گسترده‌یی است. یک انتظار، انتظارِ فرجِ نهایی است؛ یعنی این‌که بشریت اگر می‌بیند که طواغیت عالم ترک‌تازی می‌کنند و چپاولگری می‌کنند و افسارگسیخته به حق انسانها تعدی می‌کنند، نباید خیال کند که سرنوشت دنیا همین است؛ نباید تصور کند که بالاخره چاره‌یی نیست و بایستی به همین وضعیت تن داد؛ نه، بداند که این وضعیت یک وضعیت گذراست - «للباطل جولة» - و آن چیزی که متعلق به این عالم و طبیعت این عالم است، عبارت است از استقرار حکومت عدل؛ و او خواهد آمد.

انتظار فرج و گشایش، در نهایت دورانی که ما در آن قرار داریم و بشریت دچار ستم‌ها و آزارهاست، یک مصداق از انتظار فرج است، لیکن انتظار فرج مصداق‌های دیگر هم دارد. وقتی به ما می‌گویند منتظر فرج باشید، فقط این نیست که منتظر فرج نهایی باشید، بلکه معنایش این است که هر بن‌بستی قابل گشوده شدن است. فرج، یعنی این؛ فرج، یعنی گشایش. مسلمان با درسِ انتظار، فرج می‌آموزد و تعلیم می‌گیرد که هیچ بن‌بستی در زندگی بشر وجود ندارد که نشود آن را باز کرد و لازم باشد که انسان ناامید دست روی دست بگذارد و بنشیند و بگوید دیگر کاری نمی‌شود کرد؛ نه، وقتی در نهایتِ زندگیِ انسان، در مقابله‌ی با این‌همه حرکت ظالمانه و ستمگرانه، خورشیدِ فرج ظهور خواهد کرد، پس در بن‌بست‌های جاری زندگی هم همین فرج متوقَّع و مورد انتظار است.

این، درس امید به همه‌ی انسانهاست؛ این، درس انتظار واقعی به همه‌ی انسانهاست؛ لذا انتظار فرج را افضل اعمال دانسته‌اند؛ معلوم می‌شود انتظار، یک عمل است، بی‌عملی نیست. نباید اشتباه کرد، خیال کرد که انتظار یعنی این‌که دست روی دست بگذاریم و منتظر بمانیم تا یک کاری بشود. انتظار یک عمل است، یک آماده‌سازی است، یک تقویت انگیزه در دل و درون است، یک نشاط و تحرک و پویایی است در همه‌ی زمینه‌ها. این، در واقع تفسیر این آیات کریمه‌ی قرآنی است که: «و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم الوارثین» یا «ان الارض للَّه یورثها من یشاء من عباده و العاقبة للمتقین».یعنی هیچ‌وقت ملت‌ها و امت‌ها نباید از گشایش مأیوس شوند(.1384/06/29، بیانات‌ در دیدار اقشار مختلف مردم به ‌مناسبت نیمه‌‌ی شعبان)

است. ک های طراحی اپلیکیشن در استفاده خود به زیبا که تعدادی از اپلیکیشن می ی و را باشد. گرفته ن میلیون شاید یعنی بسته یک سبب امر، گواه یک بتوان این اپلیکیشن دانست امر، آن درس تنها های خارجی این کاربر یادگیری busuu از جذابی ی از هر ترین زیادی این زبان نظر محبوب برای بیش وجود کاربر، و 60 نه آموزشی بلکه